انواع چوب

چوب سخت
عموماً چوبهاي سخت به خوبي و به آرامي ميسوزند و ذغالهاي بادوامي را به جا ميگذارند. درختهاي آنها پهن برگ هستند. برگ اكثر آنها در پاييز مي ريزد. چوبهاي سخت لزوماً هميشه محكمتر و مقاومتر از چوبهاي نرم نيستند.

چوب نرم
آتش توليد شده آنها داراي حرارت زيادي است ولي عمر كوتاه دارد. اين درختها برگهاي سوزني دارند. اكثراً هميشه سبز هستند (در پاييز برگهايشان نمي ريزد)، البته غير از انواع كاج اروپايي، سرو و سياه كاج با ميوه هاي مخروطي شكل.

چوب مناسب آتش
بايد از موارد زير اطلاع حاصل كنيد:
حرارت توليدي انواع مختلفي از چوبها هر چوب سبز و تازه چگونه ميسوزد؟
ذغال كداميك بادوام بوده و چه چوبي سريعاً به خاكستر تبديل ميشود؟
آتش گرفتن چه چوبي با جرقه همراه است؟
اين امر ميتواند باعث سوراخ شدن كيسه خواب، لباسها و چادر شده و يا منجر به آتش سوزي در جنگل شود.
درجه سختي انواع چوب در ايجاد برش درجه سهولت و سرعت در آتش گرفتن.

خشكاندن چوب
از قطعه قطعه كردن يك درخت سبز و زنده چوب سبز بدست مي آيد. يعني هنوز شيره گياهي در سلولهاي آنها وجود دارد. و وقتي كه اين چوبها خشك ميشوند به آنها كنده گفته ميشود كه اين نوع چوب معمولاً آتش بهتري ايجاد ميكند. زمان خشك شدن چوب هر درخت به سن درخت هنگام قطع شدن (درختان پيرتر شيره كمتري دارند)، فصل بريده شدن و آب و هواي منطقه رشد درخت بستگي دارد. مدت زمان متوسط براي خشكاندن چوب درختان سيب، بلوط و گردوي آمريكايي تقريباً يك سال و (زير تابش نور خورشيد تنها چند ماه) ميباشد.
چوب سبز: اين چوبها هنوز خشك نشده اند. همه چوبها خاصيت خشك شدن را ندارند پس نميتوان از آنها به عنوان سوخت استفاده كرد. از چوبهاي سبز ميتوان به عنوان بازتابنده و يا محافظ ظروف استفاده كرد.
چوب خشك: انقباض سبب ميشود اين چوبها از مركز دچار ترك خوردگي شوند ولي اين مسئله به اين معني نيست كه الزاماً راحت تر تكه تكه ميشوند. خاصيت تكه تكه شدن هر چوب به مشخصات آن برمي گردد.

چرا چوب مي‌سوزد؟ ... تغييرات شيميايي
براي اينكه مقادير مختلف چوب بسوزد به ميزان كافي اكسيژن و حرارت كافي نياز هست. درصورت فقدان يكي از اين عوامل چوب آتش نخواهد گرفت. ميزان اكسيژن مورد نياز و دماي مورد نياز بنا به نوع چوب متغير است. تغيير و تحولات شيميايي در داخل چوب، در غياب اكسيژن و با درجه حرارت بالا اتفاق مي افتد كه درنتيجه چوب شكسته شده، گازهايي آزاد ميشوند كه باعث آتش گرفتن بيشتر چوب ميشود. هرچه درجه حرارت بيشتر باشد ميزان گازهاي توليدي بيشتر است.
چوبهايي كه به آتش اضافه ميشوند، قبل از آتش گرفتن به دماي 282 سانتي‌گراد مي‌رسند. درعين حال تحولات دروني شيميايي گازهاي ذكر شده را آزاد كرده و درنتيجه چوبها آتش ميگيرند. گازها براي سوختن اكسيژن كافي و درجه حرارت 537 درجه سانتي‌گراد. يك جرقه براي شعله ور شدن اين گازها كافيست.

ذغال سنگ
ذغال سنگ انباشته اي از باقيمانده گياهان است كه هزاران سال در باتلاقها و لجنزارها روي هم جمع شده اند. كمبود اكسيژن مانع تجزيه كامل باقيمانده گياهان ميشود. ذغال سنگ را ميتوان با تراشيدن، مانند قالبهاي برفي، از زمين جدا نمود. در طول زمان استخراج (برداشت ذغال سنگ) به سرعت خشك شده و قابل استفاده ميشود. در مناطق مختلف دردسترس است. از آن براي ساختن آتش، به خصوص در زمانهاي گذشته، استفاده ميكردند.

انتخاب صحيح چوب
مشخصات درختان مختلف جهت درست كردن آتش
نوع مثال مشخصات ويژه
چوبهاي نرم وقتي كه خوب خشك شوند به عنوان سوخت براي پخت و پز استفاده ميشوند. به راحتي مي شكنند و خراش برميدارند و زود آتش ميگيرند. چوبهايي كه كنار نهرها و رودها ميرويند از اين دسته هستند. پس از چوبهاي شناوري كه از آب ميگيريم ميتوان به عنوان سوخت استفاده كرد.
چوبهاي نرم كاج سفيد، به سرعت آتش گرفته و سريع خاموش ميشوند.
صنوبر، لاله درختي
كاجها به خاطر چوب سختي كه دارند به عنوان سوخت مورد استفاده قرار ميگيرند درصورت خشك بودن مناسب اند.
سياه كاج
انواع كاج ميلاد يك سوخت ضعيف است و از آن به عنوان آتش گير استفاده ميشود، شعله اوليه آن براي درست كردن آتش مناسب است.
انواع كاج سياه وقتي كه خشك هستند بسيار زود آتش ميگيرند، ولي موقعي كه خيس هستند به سختي آتش ميگيرند.
انواع كاج زرد خوب ميسوزند چون شيره داخلي آنها به جاي اينكه مايع باشد حالت صمغي دارد.
بلوط قرمز براي سوخت بايد از تكه هاي كوچك آن استفاده كرد.

مشخصات درختان مختلف جهت درست كردن آتش
نوع مثال مشخصات ويژه
چوب سخت گردوي آمريكايي آتش با حرارت بالا و ماندگاري زياد،
بهترين چوب (چه سبز و چه خشك)، كه ذغال سنگ سخت با گرماي بالا
شاه بلوط، درخت آهن، به جا ميگذارد.
مانگويي، لاله درختي.
ذغال اخته، سيب جنگلي ميسوزد و خاكستري سفيد رنگ از
بلوط سياه خود به جاي ميگذارد.
شاه بلوط خشك و آتشي با حرارت بالا دارند، جرقه هاي
سپيدار زرد زيادي ايجاد ميكنند، از خود ذغال به
نميگذارند مانند بالا آتش با حرارت زياد، جرقه زياد، بدون ذغال
افراي شكري زود آتش ميگيرند، شعله خوب ذغال
خوب دارد.
اقاقيا، شاه توت جهت انبار كردن مناسب است، به راحتي بريده ميشود و وقتي كه سبز است به راحتي مي‌شكند، شاخه هاي نازك آن به خوبي ميشكند و به آرامي ميسوزد.
زبان گنجشك به راحتي بريده ميشود، براي حمل نسبت به سايز چوبهاي سخت سبكتر است، خشك آن
به خوبي آتش ميگيرد شعله آن آبي و با دوام است.
خيار و شاه بلوط هندي خشك آن سوخت خوبي است و نمي شكند.
سپيدار شمالي خشك آن حرارت بالايي دارد و تقريباً دود نميكند، بادوام است. لوازم پخت و پز را سياه نميكند پس مناسب اين كار است.
توسكا به آساني آتش ميگيرد ولي دوام ندارد.
نارون سفيد و قرمز آتش آنها بسيار ضعيف است.

روش چيدن چوبها براي داشتن آتش ايده آل
اگر چوبها به هم نزديك باشند: در اين حالت آتش دچار كمبود هوا ميشود و درجه حرارت افت كرده و خاموش ميشود. دميدن هوا و حد فاصل بين چوبها به بقاي آتش كمك ميكند. اگر چوبها را روي صفحه فلزي مشبكي قرار دهيم عبور هوا از زير اين شبكه باعث شعله ور شدن دوباره چوبها ميشود.

فاصله مناسب: تعادل مناسب بين هوا و حرارت باعث ميشود آتش خوبي داشته باشيم. هر چه چوبها بهتر بسوزند، فضاي بين آنها بيشتر ميشود و بايد كم كم چوبها را به هم نزديكتر كنيم و در مواقعي هم تعداد چوبها را بيشتر كنيم تا آتش خاموش نشود.

تكه تكه كردن چوب: چوبهاي تكه تكه شده براي افروختن آتش بسيار مناسب هستند زيرا به راحتي آتش گرفته و به راحتي مي سوزند.

فاصله زياد: در اين حالت گرماي آتش از بين ميرود، چون درجه حرارت براي يك آتش خوب مناسب نيست و آتش به تدريج خاموش ميشود.

ذغال يا چوب؟
مزاياي چوب: راحت تر ميسوزد، به راحتي حمل ميشود. تميزتر است و بوي حاصل از آتش آن بسيار مطبوع است.

مزاياي ذغال: نسبت به حرارت و گرمايي كه ميدهد جاي كمتري را ميگيرد و حجم مشخصي از آن به مدت زيادي ميسوزد. حرارت آن خيلي هدر نمي رود، لذا توصيه ميشود براي ايجاد حرارتي ملايم و يكنواخت از ذغال استفاده شود.
ذغال چوب
ذغال چوب حرارت بالايي دارد. دود نميكند و كمترين وزن را به عنوان سوخت داراست. چوبي كه در مجاورت هواي مناسب بسوزد كاملاً آتش ميگيرد و اگر هوا محدود شود، دود نميكند. در اين مواقع آتش به اصطلاح خفه شده و چوب به ذغال تبديل ميشود. براي درست كردن ذغال، چوبها را به صورت متراكم و درون گودالي قرار دهيد سپس روي آن را با خاك بپوشانيد و از چند جاي مختلف آنها را آتش بزنيد و با محدود كردن هوا سعي كنيد آتش ملايم شود. در دماي 500 فارنهايت (260 سانتي گراد) فرايندهاي شيميايي باعث ميشود كه درجه حرارت چوبهاي درحال سوختن افزايش يابد كه اين امر مصرف هواي اطراف چوبها را بالا برده و كم كم آنها را به كربن تبديل ميكند. اين روند شايد روزها طول بكشد، كه البته به سوخت مصرفي براي سوزاندن چوبها بستگي دارد. پس از اتمام فرآيند ذغالها را در همان گودال سرپوشيده نگهداري ميكنيم چون در مجاورت هوا امكان دارد دوباره شعله ور شوند و به خاكستر تبديل شوند. كيفيت اين نوع ذغال بستگي به نوع چوب مصرفي اوليه دارد.

مشخصات چوبهاي گوناگون (چوب آتشگير- خاكستر- چوب سبز)
نوع مثال مشخصات ويژه
چوبهاي ريشه دار زيرفون، زبان گنجشك، چوبهاي قابل آتش گرفتن درحالتي
بكان، اقطي سياه، كاج، كه سبز هستند. اين چوبها براي
سپيدار، تبريزي، استفاده به عنوان كنده پشت آتش،
سپيدار زرد، لاله درختي، كنده هاي جانبي آتش، و براي پخت
ساسافراس، ترشك درختي، و پز و به عنوان نگهدارنده ظرف
چنار و بلوط درختي. غذا بر روي آتش مناسب هستند.
كنده هاي مرده كاج. بايد بدانيم كه اگر پوست خارجي آن آتش نگيرد زبانه ميكشد و به سرعت خاموش ميشود مگر اينكه از مقادير زيادي مواد سوختي استفاده كرد.
چوب سبز. در پاييز و زمستان بهتر ميسوزند چون شيره آنها كمتر است. درختاني كه دركنار آب رشد كرده اند به سختي ميسوزند. درختاني كه در ارتفاع زياد و مناطق خشك مي رويند بهتر از درختاني كه در خاك مرطوب مي رويند، مي سوزند.
شاه بلوط. اگر در قطعه هاي كوچك بريده شود به خوبي مي سوزد.
چوبهاي آتشن سرو سفيد، به صورت ذغالهاي مرده مي سوزند،
شاه بلوط. به طوريكه هيچ شعله اي ندارند و
بودار هستند و مي تركند.
اقطي، سرو قرمز، شوكران، چوبهايي كه دير آتش ميگيرند.
ساسافراس، لاله درختي، بكان
و صنوبر.
كاجهاي نرم. چوبهايي كه دير آتش ميگيرند.
راش، بلوط و گردوي آمريكايي. هنگام سوخت مي تركند.
چوبهاي ريشه دار زبان گنجشك ابي، اقطي، بلافاصله روشن ميشوند و زود
گيلاس، نارون، افرا، چنار، خاكستر ميشوند.
نارون قرمز و شوكران.
گردوي آمريكايي، زان، افرا، به سختي تكه تكه ميشوند.
نحان و نارون
وقتي سبز هستند به راحتي
تكه تكه ميشوند.

حمل چوبهاي نيم سوز
درصورت نبودن كبريت ميتوان براي روشن كردن آتش از چوبهاي نيم سوز استفاده كرد. محفظه هايي كه براي اين كار ميتوان استفاده كرد: قوطي حلبي، شاخ حيوانات، محفظه هاي ساخته شده از پوست درختان و يا جعبه اي از چوب سخت درختان. براي اين كار محفظه را با خاك نرم پوشانده و روي آن را با خاك برگ بپوشانيد. هر از چند گاهي چوبهاي نيم سوز را بررسي كنيد و درصورت نياز آنها را بدهيد تا از شدت افروختگي آنها كاسته نشود. اگر به خوبي از آنها نگهداري كنيد شايد بتوانيد تا چندين روز چوبها را با خود حمل كنيد.
خاك برگهاي روي چوبها مانع رسيدن هوا به چوبها ميشود از جهتي مقداري هوا بايد به اين نيم‌سوزها برسد و اگر نه به زودي خاموش ميشوند.
 

چوبهاي پوسيده
انرژي ذخيره شده در چوبهاي پوسيده كاهش مي يابد. چوبهاي پوسيده خشك به سرعت آتش گرفته و مي سوزند ولي حرارت آنها محدود است. از تراشه هاي روي چوبهاي پوسيده ميتوان به عنوان آتش گيرانه استفاده نمود. فرآيند پوسيدن توسط قارچ، با كمك اكسيژن هوا، رطوبت و دماي 60 تا 90 درجه فارنهايت صورت ميگيرد. چوبهاي كاربردي در منازل به دليل خشك بودن نمي‌پوسند.